Herontwerp van organisaties gaat uit van het sociale weefsel van zelfsturende teams, die als start-up de organisatie heruitvinden.

In de huidige complexe en dynamische wereld is het traditioneel ontwerpen van organisaties volgens het congruentie model niet langer houdbaar. Het volgens het congruentie model strak op elkaar afstemmen van strategie, structuren, systemen, competenties en cultuur kan zeker op korte termijn goed zijn voor de effectiviteit en resultaten van de organisatie. Maar op langere termijn kan het leiden tot rigide organisaties met vastgeroeste patronen. De voornamelijk intern gerichte organisatie is onvoldoende wendbaar om zich aan te passen aan de externe ontwikkelingen, laat staan om hier innovatief op in te spelen. In de complexe en dynamische wereld dient het ontwerp van organisaties in het teken te staan van de beweging van de organisatie als onderdeel van de complexe en dynamisch omgeving. In deze co-evolutie draait het om de verbinding en interacties tussen mensen, die met gevoel voor de omgeving in beweging zijn vanuit hun eigen authentieke kracht (‘Authentic swing’).

Naar een dynamisch organisatie ontwerp

Het is bekend dat een groot deel van de vele veranderinitiatieven in organisaties mislukt. De reden van het mislukken is veelal gelegen in het ontbreken van een geïntegreerde aanpak van de diverse organisatie elementen zoals strategie, structuren, systemen, competenties en cultuur. Zo worden er slechts een aantal elementen aangepakt (bijvoorbeeld structuur en procedures), zonder voldoende aandacht voor de andere elementen (bijvoorbeeld competenties en cultuur). Volgens het congruentie model dienen alle elementen in het organisatieontwerp bekeken en waar nodig veranderd te worden. De kans op een geslaagde organisatieverandering zal hiermee zeker toenemen. Echter in de nieuwe situatie raakt de organisatie wederom verstrikt in een beklemmende congruentie van diverse organisatie elementen. Op langere termijn kan dit een levensbedreigende belemmering zijn voor een organisatie die zich continu wil ontwikkelen en aanpassen aan de omgeving. In plaats van het oude statische congruentie ontwerp is er behoefte aan een meer dynamisch ontwerp van de organisatie.

Sociaal weefsel als organisatie ontwerp

Een organisatie herontwerpen volgens een meer dynamisch model heeft naar mijn mening alleen zin als de organisatie afstand neemt van het oude congruentie model. Loskomen van het oude organisatie ontwerp betekent in feite loskomen van de oude organisatie. De nieuwe organisatie moet zich kunnen ontwikkelen vanuit ruimte en vrijheid, zonder beperkt te worden door de oude organisatie elementen. De enige binding is die van strategische aard: het wezenlijke doel en doelstellingen van de organisatie. In de nieuwe organisatie gaat het om de verbinding en interacties tussen mensen binnen en buiten de organisatie. Het sociale weefsel van de mensen vormt het organisatie ontwerp. In het nieuwe organisatie ontwerp draait het dus om de samenhang en dynamiek van mensen als onderdeel van de externe omgeving. Dit in tegenstelling tot het oude organisatie ontwerp, dat met name gericht was op de samenhang en ontwikkeling van de diverse interne organisatie elementen.

Zelfsturende teams als nieuwe start-up

Starten met zelfsturende teams betekent in veel gevallen een herontwerp van de organisatie. Dit heeft grote consequenties voor een organisatie, waarvan men zich goed bewust dient te zijn. Het is niet zo maar een strategisch project dat in lijn met andere initiatieven kan worden uitgevoerd. Zelfsturende teams kunnen alleen goed tot hun recht komen, als er op voorhand de juiste context en randvoorwaarden zijn. Zoals een start-up moeten ze zichzelf kunnen organiseren en zelfstandig kunnen ontwikkelen, in co-evolutie met de externe omgeving. Starten met zelfsturende teams betekent een nieuwe start-up benadering; niet alleen voor het herontwerp maar ook voor het heruitvinden van de organisatie.

Het volgende blogartikel gaat over leiderschap in een complexe en dynamische wereld.