Zonder echte verbinding geen verandering!
Over het belang van het primaat van onderlinge relaties.
Machteloosheid en individualiteit
In de wereld waarin we leven doen zich zorgelijke ontwikkelingen voor waar we als mens collectief onderdeel van zijn. Veel mensen willen graag het tij keren maar worden geconfronteerd met een gevoel van machteloosheid. In een eerder blogartikel heb ik aangegeven dat het juist deze illusie van machteloosheid is die ons in de weg zit. Juist door actie te ondernemen kunnen we het geloof in onze invloed versterken en het gevoel van machteloosheid doorbreken. Dat dit niet eenvoudig voor ons is heeft naar mijn mening alles te maken met onze positieve mindset van individualiteit: het geloof dat we autonome, van elkaar afgescheiden en onafhankelijke individuen zijn (zie blogartikel ‘Onmacht en macht in corona en het klimaat’).
Mechanistisch model van realiteit
In de mindset van individualiteit zien we de wereld als afzonderlijke eenheden in onze omgeving. In dit mechanistisch model van realiteit zijn we als radartjes op een veelal competitieve manier bezig met onze positie in de wereld. We hebben met name aandacht voor onszelf en voor de mensen die zich als aparte individuen in onze directe omgeving bevinden. Er is veel minder aandacht voor de onderlinge relaties en interacties in de directe omgeving, laat staan voor die in de totale omgeving van de wereld. In ons streven naar autonomie zijn we in ons gevoel de echte verbinding met anderen kwijtgeraakt, ook terwijl we uitgebreid op sociale media zitten. Je zou kunnen spreken van een beperking van ons bewustzijn van de wereld en een begrenzing van ons gevoel van wezenlijke identiteit (zie blogartikel ‘De kracht van systeemdenken bij netwerkanalyse’).
Organisch model van realiteit
Willen we ons gevoel van machteloosheid doorbreken en ons geloof in onze invloed versterken, dan dienen we naar mijn mening met name iets aan onze positieve mindset van individualiteit te doen. Deze mindset blijkt immers helemaal niet overeen te komen met de werkelijkheid. We functioneren namelijk helemaal niet zonder elkaar. Integendeel we zijn onderling sterk met elkaar verbonden. En door die verbondenheid zijn we onderdeel van een totale eenheid die zich als een levensweb uitstrekt tot in het dierenrijk en de natuur. In dit organisch model van realiteit vormen we als het ware één levend organisme. Dit gedachtegoed komt niet alleen voort uit de inheemse wijsheid en de oosterse filosofie, maar is al vele jaren onomstotelijk aangetoond in de kwantumtheorie (The Tao of Physics. Capra 1975).
Mindset van verbondenheid
Wanneer we uit willen gaan van het meer realistische organisch model zal er een fundamentele verandering naar een positieve mindset van verbondenheid moeten plaatsvinden. In de mindset van verbondenheid zien we de wereld als een levensweb van relaties. We voelen ons onderdeel van een groter geheel en ervaren dat we in open verbinding staan met hetgeen er om ons heen gebeurt. Alles wat wij doen, is in verhouding tot anderen. We realiseren ons dat zelfs onze eigen identiteit bepaald wordt door de mensen waar me mee omgaan en door de sociale clusters waarin we ons bevinden. Onze identiteit is dan meer een open onderdeel in het relationele veld. Wij zijn onderdeel van de ontwikkelingen en hebben er wel degelijk invloed op. Vandaar dat een mindset van verbondenheid veel meer de realiteit weerspiegelt. En daarnaast is het bij uitstek de bron voor fundamentele verandering: wijziging van mindset is de meest krachtige manier om een verandering in systemen te realiseren. Het is immers mindset die aan de basis van systemen ligt (Thinking in Systems. Meadows 2008).
Sociale invloed en bewegingen
Vanuit een mindset van verbondenheid kunnen we onze invloed op onze omgeving veel beter voorstellen. Met onze inbedding in sociale netwerken zijn we ons bewust van onze potentiële invloed; door de grote relationele verbondenheid kunnen onze acties zich door het netwerk verspreiden en verder versterken. Denk bijvoorbeeld aan de drie stappen van invloed (Connected. Christakis and Fowler 2009) en aan het ontstaan van sociale bewegingen (Change. Centola 2021). Wanneer we met elkaar gebruik maken van deze persoonlijke invloedssfeer ontstaat er een enorme sociale beweging. Niet alleen zullen huidige goede initiatieven versterkt worden, ook zal er een elkaar versterkende verbinding tussen de diverse initiatieven plaatsvinden. Dankzij de versterkende effecten van de vele onderlinge verbindingen is deze sociale beweging in staat het tij van de zorgelijke ontwikkelingen te keren.
Het primaat van onderlinge relaties
In dit blogartikel gaat het om het belang van een verandering van onze mindset, namelijk van een mindset van individualiteit naar een mindset van verbondenheid. Ons onterechte positieve beeld van het individuele moeten we loslaten om het primaat van onze onderlinge relaties te omarmen. Deze relationele verbindingen zijn bepalend voor onze verbondenheid in het algemeen en voor onze identiteit als verbonden mensen in het bijzonder. Dankzij dit primaat van de onderlinge relaties ervaren we de kracht van onze enorme verbondenheid en kunnen we met onze persoonlijke invloedssfeer onderdeel worden van ontwikkelingen die we wel willen in deze wereld. Zonder deze echte verbinding zal er geen verandering plaatsvinden!
Voor nadere informatie over het belang van onderlinge relaties, zie het blogartikel ‘Transformeren als sociale beweging in een complexe omgeving‘.
Mindset – Model of the world – viewpoints – Sichtweisen.
Een heel epistel over het belang van verbondenheid.
Zoals je suggereert, kan verbondenheid vs individualiteit mischien de oplossing zijn tot het overkomen van machteloosheid – Andere termen zijn het wisselen van “service to self” naar “service to others”. Echter, de schuld geven aan individualiteit is mij te kortzichtig.
Als we Claire Graves (spiral dynamics) mogen geloven, bewegen we ons als mensen in een veilige band van ons waardesysteem, en verschillende mensen zitten in verschillende banden. Die wisselen zich af van ik-orientatie en wij-orientatie. We wisselen alleen in een andere band, wanneer we aan de grenzen komen van ons bestaan – dan wel willen we verder groeien, ofwel overleven, zoals we nu zien met hoge inflatie, gasprijzen, oorlog, genocide. Waar bewegen we naartoe? Naar een hogere band, of naar een lagere band? beide is mogelijk – onder hoge stress eerder naar beneden. Kan van “ik” orienteerd – naar “wij” gaan, of van “wij” naar “ik” – om te overleven. Dit wordt emotioneel geleid, niet door academische argumenten.
Dus het grootste potentieel voor verandering ligt in een hoog niveau van frustratie (emotie, niet logica), wat een bereidwilligheid tot een exploratieve dialoog kan triggeren. Helaas wordt momenteel in de sterk polariseerde politiek überhaupt niet meer over dialoog gesproken. In vele bedrijven is het niet anders. Want dat stelt voorop, dat er interesse is in een gezamelijke oplossing die anders kan zijn van de beide polen. Dus zullen we zien, dat de door jou gesuggereerde gezamelijkheid zich uit in stakingen, revolutie, “voting with your feet” (NHS en andere zorginstellingen) van (onderdrukte, gefrustreerde, bestolen) gelijkdenkenden met een gezamelijke vijand, vooral als op grote schaal informatie systematisch gemanipuleerd wordt. Inderdaad, een systeem probleem. (welk archetype)?
Als er werkelijke interesse is, dan kan een exploratieve dialoog kan tot een verbreding van inzichten (mindset) voeren, wat tot synergistische oplossing kan leiden.
Onze ervaring is dat de oplossing niet kan worden voorspeld (dan wel opgelegd), omdat het onstaat uit de “wisdom of the crowd”.
De uitdaging ligt ook zeker in hoe onze hersenen werken. De meeste energie gaat in het vermijden van problemen, gedreven door de amygdala – wat tot tunnelvisie en sterke bias vorming leidt als angst de dominante narratief is.
Er is echter een uitweg – het verbreden van de viewpoints, of zienswijzen. Na 25 jaar ervaring, en meer dan 100.000 viewpoints verder, hebben we een pragmatische methode ontwikkeld, die werkt op individueel, team, organizatorisch en lokale communities.
Voor meer informatie: https://life-institut.eu/en/the-power-of-viewpoints/
Binnenkort introduceren we #positivelifewithchildren – een oplossing voor ouders, die problemen hebben met hun teenage kinderen.
En nogmaals: we kunnen nog zoveel academisch onderbouwde fylosofien uitwerken – als de wil er niet is, zich in elkaars zienswijzen te verdiepen, is er weinig kans dat er een verbinding ontstaat, of blijft bestaan. Dan kunnen we een heel nieuw hoofdstuk openen over misbruik, dominantie, bullying, wanneer de ene cultuur de andere ontmoet, – zoals Barry Oshry het formuleert: “when demagogues sell us messages of superiority or purity in the face of cultural difference”.
—————————–
Spiral Dynamics: Mastering Values, Leadership and Change Paperback – 20 Oct. 2005
English edition by Don Edward Beck (Autor), Christopher Cowan (Autor)
On Dialogue (Routledge Great Minds) Paperback – 2 July 2013
English edition by David Bohm (Autor)
The Wisdom Of Crowds: Why the Many are Smarter than the Few and How Collective Wisdom Shapes Business, Economics, Society and Nations
English edition | by James Surowiecki
Descartes’ Error: Emotion, Reason and the Human Brain Paperback – 6 July 2006
English edition by Antonio Damasio (Autor)
The Fifth Discipline: The art and practice of the learning organization: Second edition (Century business) (English Edition) Kindle Edition
English edition by Peter M. Senge (Autor) Format: Kindle Edition
The 3rd Alternative: Solving Life’s Most Difficult Problems Hardcover – October 4, 2011
by Stephen R. Covey (Author)
Encounters with the “Other”: A History and Possibilities Paperback – 3 Dec. 2018
English edition by Barry Oshry (Autor)