Versterken van samenwerkingsverbanden door betrokkenheid, gelijkgerichtheid en individueel verantwoordelijkheid nemen.

Op 26 juli 2015 speelden 1000 muzikanten met elkaar ‘Learn to Fly’ van de Foo Fighters in Cesena (Italië) met de bedoeling de Foo Fighters over te halen om in Cesena op te treden. Het unieke en energieke massale optreden (Rockin1000) illustreert op inspirerende wijze het belang van verbinding en sociale dynamiek in een samenwerkingsverband. Met succes weten de 1000 muzikanten iets tot stand te brengen dat nog niet eerder is geprobeerd en vertoond (‘creating a performance never tried before’).

Leiderschap: gericht op verbinding en sociale dynamiek

Het zijn deze energie en uniciteit waar veel groepen en organisaties in het samenwerken naar verlangen. Het antwoord op de vraag wat dit betekent voor leiderschap, kan het beste beantwoord worden vanuit het perspectief van het sociale netwerk. Immers dit netwerkperspectief biedt zicht op de succesbepalende factoren van een samenwerkingsverband zoals de 1000 muzikanten in Cesena: de verbindingen en de sociale dynamiek.

Een drietal richtinggevende principes: in co-creatie

Optimale verbinding en sociale dynamiek in een samenwerkingsverband kunnen niet worden opgelegd maar zullen moeten ontstaan vanuit de groep. Er zijn een drietal richtinggevende principes waaraan een groep tegelijkertijd invulling geeft en wel in co-creatie. Deze drie principes liggen op het gebied van (1) betrokkenheid (‘engagement’), (2) gelijkgerichtheid (‘alignment’) en (3) individueel verantwoordelijkheid nemen (‘accountability’).

1. Betrokkenheid: co-creatie van betekenisgeving

Op de eerste plaats gaat het om betrokkenheid (‘engagement’). Het moet gaan om iets waar mensen intrinsiek bij betrokken willen zijn omdat het voor hen van betekenis is. De betrokkenheid ontstaat in een relationele dialoog waarin betekenis wordt gegeven aan de zin van het samenwerkingsverband en van de essentiële bijdrage van een ieder. Er is sprake van co-creatie van betekenisgeving. Men ervaart en voelt de sociale samenhang en onderlinge afhankelijkheid van elkaar. Een ieder is zich bewust van het gemeenschappelijke doel en de overlappende belangen; niet afzonderlijk maar alleen met elkaar kunnen deze goed gerealiseerd en behartigd worden.

2. Gelijkgerichtheid: verbinding op het gemeenschappelijke

Daarnaast is er een gelijkgerichtheid (‘alignment’) tussen de betrokken mensen. Het is voor een ieder duidelijk wat de zin en de bedoeling zijn van het samenwerkingsverband. Met elkaar wordt antwoord gegeven op vragen als ‘waar staan we voor’ en ‘waar gaan we voor’ (‘purpose’). In de sociale dynamiek van de samenwerking weten en voelen mensen wat belangrijk is, zowel op inhoudsniveau als op betrekkingsniveau. De als gemeenschappelijk beleefde beelden en afspraken vormen de ervaren richting en de richtinggevende principes voor alle beslissingen, initiatieven en activiteiten in het samenwerkingsverband. De in de relationele dialoog gecreëerde en onderhouden betrokkenheid en gelijkgerichtheid vormen de randvoorwaarden voor autonomie en zelforganisatie.

3. Individueel verantwoordelijkheid nemen: voor het grotere geheel

Tenslotte is er het belang van de individuele verantwoordelijkheid voor het gedrag en de eigen bijdrage ten behoeve van het grotere geheel (‘accountability’). Mensen zijn zich bewust van het belang van hun individuele bijdrage in het kader van de sociale samenhang en de onderlinge afhankelijkheid in de gehele groep. Niet alleen doen zij dit vanuit betrokkenheid en gelijkgerichtheid, maar ook vanuit volwassen autonomie en persoonlijke kracht. Met elkaar wordt ervaren dat de specifieke expertise en talenten nodig zijn, maar slechts optimaal tot uiting kunnen komen in een goede samenhang ten behoeve van het grotere geheel. Er is onderling respect voor de natuurlijke variatie in talenten en perspectieven. De diversiteit wordt opgezocht en gebruikt, niet alleen om met elkaar te presteren, maar ook om te ontwikkelen en te innoveren.

Drie principes voor het versterken van samenwerkingsverbanden

Het zijn deze drie richtinggevende principes waaraan een groep van begin af aan dient te werken: betrokkenheid, gelijkgerichtheid en individueel verantwoordelijkheid nemen. In co-creatie wordt op betekenisvolle manier invulling gegeven aan deze drie principes. De rol van leiderschap voor het versterken van het samenwerkingsverband wordt als groep opgepakt. De energie en uniciteit zullen door de verbinding en sociale dynamiek als vanzelf ontstaan en een inspirerend voorbeeld zijn voor andere groepen en organisaties.

Andere blogartikelen die hierop aansluiten zijn: De kunst van samenwerken bij complexe vraagstukken en   Verbonden leiderschap in eenheid en verscheidenheid.